Categorie: "Natuurreizen"

Op zoek naar tijgers

TigerposeVanaf morgen zullen jullie ongeveer twee weken geen of niet veel nieuwe berichten zien verschijn op dit weblog. De reden is dat ik morgen vertrek naar India voor een hopelijk fraaie natuurreis. Aangezien het gaat om een tiger study tour, spreekt het voor zich dat het zien van de gestreepte koning van de Aziatische jungle het hoofddoel is, maar als ik zo kijk naar de soorten die voorkomen in de gebieden die ik ga bezoeken, is er nog veel meer moois te zien in de nationale parken van Madya Pradesh. De meeste tijd zal ik doorbrengen in Panna National Park en Bandhavgarh.

De mooiste natuurplek?

BuffelkuddeQENPAls natuurliefhebber en gepassioneerd gelegenheidsreiziger vragen mensen me weleens naar de mooiste plek die ik tot nu toe in mijn leven heb mogen bezoeken. Een vraag waar niet echt een eenduidig antwoord op te geven valt. Wel staat vast dat ondanks de vele mooie plekjes in eigen land en Europa, Afrika de meeste indruk op me heeft gemaakt. Maar het is moeilijk om aan te geven welk land er nu echt bovenuit springt, want ze hebben allemaal hun specifieke charmes. In landschappelijk opzicht was Oeganda met zijn grote diversiteit aan landschappen vermoedelijk het mooist, terwijl het land met onder meer de berggorilla’s en wilde chimpansees een aantal zeer bijzondere natuurschatten herbergt. Botswana is landschappelijk een stuk eenvormiger, maar beantwoordt door zijn uitgestrektheid, rauwheid en grote dichtheden aan groot wild wel het meest aan het klassieke ‘Out of Africa-gevoel’.

De vluchtigheid van tijd

BerggorillaDe beslommeringen van alledag laten het vaak niet toe, maar af en toe besef je hoe vluchtig de tijd kan zijn. Het is inmiddels bijvoorbeeld al weer bijna een jaar geleden dat mijn rondreis door het Afrikaanse Oeganda ten einde kwam. Een prachtig natuuravontuur, waar ik nog steeds regelmatig met enorm veel plezier aan terugdenk. Het bijzonderste moment was toch wel de ontmoeting met ruim twintig van de dik achthonderd resterende berggorilla’s, zachtaardige prachtdieren die laten zien dat ogen echt de spiegels van de ziel kunnen zijn. Maar Oeganda heeft nog veel meer te bieden: een keur aan andere primatensoorten, weidse savannes, waar de stilte overheerst en voorbijtrekkende olifanten, giraffen, buffels, diverse antilopen, wrattenzwijnen en vogels het landschapsbeeld bepalen, rijke rivieren die bruisen van het leven, het zijn zo voor de vuist weg een paar sprekende voorbeelden.

In gedachten terug naar het paradijs

LechweokavangoOverweldigend dierenleven
De sowieso zeer interessante documentairereeks Nature’s Microworlds (elke donderdag te zien op Canvas) nam me gisteren in gedachten weer even terug naar een oord dat een zeer bijzonder plekje in mijn hart heeft: de Okavangodelta, een wild en relatief ongerept natuurparadijs in het noorden van Botswana. De delta is een groot deel van het jaar een oase in de onherbergzame Kalahari en vormt een bijzonder netwerk van (papyrus)eilandjes, waterwegen en klassieke graslanden. Het water in de Okavangodelta is grotendeels afkomstig uit buurland Angola, waar smelwater uit de bergen richting de grootste binnendelta ter wereld stroomt. Het dierenleven in de Okavangodelta is overweldigend, zowel wat betreft kwantiteit als kwaliteit. Grote kuddes olifanten (geen land heeft er meer dan Botswana), buffels, impala’s, zebra’s en litschiewaterbokken (speciaal aan het leven in een moeras aangepaste antilopen), leeuwen, luipaarden, nijlpaarden, nijlkrokodillen en een veelsoortige schare aan vogels maken het gebied tot een lustoord voor natuurliefhebbers.

Heimwee naar Afrika

SunsetbotswanaNatuurwonderen
Afrika: voor velen een continent dat primair wordt geassocieerd met oorlog, armoede, politieke chaos en hongersnood. Hoewel dat, voornamelijk dankzij de koloniale erfenis en de nog steeds door westerse bedrijven en regeringen geïmplementeerde strategie van doelgericht roofkapitalisme, ook een bestaande kant van Afrika is, staat bij mij een ander beeld in het geheugen gegrift. Mijn Afrika is het continent dat je ook terugziet in de BBC-serie Africa, een continent boordevol spectaculaire natuurwonderen die een pleister voor de gejaagde westerse ziel vormen. Hoewel Nederland in veel opzichten geen onplezierig land is om in te leven en ik ook volop kan genieten van de natuur in onze contreien, zit Afrika voor altijd in mijn bloed. Ik mis het wakker worden onder een met ontelbare fonkelende sterren bezaaide hemel in het hart van de wildernis. Ik verlang naar de plekken waar de schilderachtige zonsondergangen, spookachtige roep van uilen, het vilein klinkende gegiechel en geroep van rondstruinende hyena’s en het gebrul van majestueuze mannetjesleeuwen de nog niet door lichtvervuiling ontsierde nachten inluiden. En ik smacht soms naar de veelsoortige kakofonie van vogelliederen en het nijlpaardengeknor, geluiden der natuur die in de Afrikaanse wildernis het signaal vormen dat er weer een nieuwe morgen is aangebroken.

Onversneden oergevoel
Wellicht is het de in ons onderbewustzijn genestelde lokroep naar onze evolutionaire bakermat, maar Afrika geeft mij altijd het gevoel dat ik dichter bij de oorsprong van de menselijke natuur kom, een onversneden oergevoel dat in Europa vaak wordt bedolven onder een lawine van jachtigheid, materiële zinsbegoocheling en vluchtige technologie.

Kraanvogeltrek in volle gang

De jaarlijkse kraanvogeltrek is in het oosten van ons land inmiddels flink op gang gekomen. Duizenden statige luchtreuzen trekken momenteel weer van het zuiden naar hun broedgebieden in Noord-Europa. Zeker in Limburg waren dankzij de gunstige weersomstandigheden vanmiddag op veel plekken grote groepen van meerdere honderden vogels te bewonderen. Zelf was ik vanmiddag zo gelukkig om getuige te mogen zijn van dit fantastische schouwspel. Boven het bezoekerscentrum van Staatsbeheer bij Nationaal Park De Meinweg doorkruisten meerdere groepen de strakblauwe luchten.

Chimpansees van de verloren kloof

Groen eiland
Een van de meest surrealistische natuurervaringen was de chimpanseetracking die ik vorig jaar maakte in Kyambura Gorge. Deze kloof is een groene en boomrijke oase te midden van vele kilometers droge savanne en loopt letterlijk als een langgerekte spleet door de weidse graslanden die het grootste deel van het Oegandese Queen Elizabeth National Park bedekken. Eenmaal afgedaald in de kloof kom je terecht in een fraai junglelandschap dat wordt gedomineerd door woudreuzen, lianen, klimplanten, steile rivieroevers en dicht struikgewas, een panorama dat herinneringen oproept aan het avonturenepos The Lost World van Sir Arthur Conan Doyle. Het oerwoud wordt doorsneden door een rivier, een levensader die onder meer talloze nijlpaarden en Afrikaanse zeearenden aantrekt.

Afgesneden
In de kloof leeft een inmiddels 23 dieren tellende chimpanseegroep een geïsoleerd bestaan. De open grasvlakten rondom de kloof hebben de chimpansees van Kyambura afgesneden van andere chimpanseefamilies die een stuk verderop nog in een paar bosgebieden leven.

Boerenzwaluw maakt reis van 17.000 kilometer

Foto: Malene Thyssen

Vogels behoren zonder twijfel tot de meest bedreven langeafstandsreizigers van het dierenrijk. Goede voorbeelden zijn onder meer ganzen, kraanvogels, ooievaars, roofvogels als wespendieven, visarenden en boomvalken, zwaluwen en sterns. Een ultieme dierlijke duursporter is de even kleine als fraaie boerenzwaluw (Hirundo rustica). Door een groep boerenzwaluwen uit te rusten met ingenieuze chips, zijn ornithologen er onlangs achter gekomen dat een exemplaar het afgelopen jaar een epische tocht van maar liefst 17.000 kilometer heeft gemaakt. De in 2011 van een chip voorziene zwaluw blijkt een jaar later een epische queeste te hebben gemaakt, een uitputtende reis die het beestje bijna fataal werd.

Leden Big Five levend veel meer waard dan als jachttrofee

Los van de dubieuze morele component die onmiskenbaar onderdeel uitmaakt van de plezierjacht op magnifieke wilde diersoorten, hoor je verdedigers van de trofeeënjacht vaak roepen dat deze discutabele tak van ecotoerisme veel geld in het laatje brengt en zeker in Afrika de belangrijkste motor van natuurbescherming is. Wel, een onderzoek in Kruger National Park van de Zuid-Afrikaanse wetenschapper Melville Saayman laat zien dat deze bewering op zijn minst zwaar overdreven is en dat zeker de leden van de roemruchte Big Five levend veel meer opleveren dan dood. Een rondvraag onder bezoekers van verschillende lodges en kampeersites in Kruger en omringende reservaten leerde Saayman dat bezoekers gemiddeld respectievelijk 1136 (luipaard), 1007 (leeuw), 753 (neushoorn), 658 (olifant) en 498 rand (buffel) overhebben om de leden van de Big Five levend en wel in hun natuurlijke leefomgeving te mogen aanschouwen.

Travelling and protecting the orangutan

Photograph: Orangutan Odyssees

The orangutan is not only one of the most charismatic mammal species on the face of Planet Earth, it is also one of the most endangered ones. Huge parts of their natural habitat are or have already been devastated, largely due to the erection of huge oil palm plantations. But luckily there still are some people who are willing to dedicate their professional and private lives to the protection of one of our closest relatives. A good example is the Trans Borneo Fundraiser, an effort from Orangutan Odysseys that is mainly focused on sustainable ecotourism.