Foto: Angela George
Het is filmregisseur James Cameron (die met The Abyss al een fantastische sf-film maakte die zich in een onmetelijke diepe oceaantrog afspeelde) gelukt om met een duikboot de diepst bekende plek van de aarde te bereiken: de bodem van de Marianentrog, ten noorden van Papoea-Nieuw-Guinea in de Stille Oceaan. Hij is een paar uur op elf kilometer diepte gebleven om opnames te maken van het leven daar. Cameron deed dat in opdracht van National Geographic. →
In zuidelijk Afrika is het grootste, grensoverschrijdende natuurgebied ter wereld een feit. Het Kavango-Zambezi Grensoverschrijdend Natuurgebied, kortweg KAZA genoemd, opent vandaag de ‘poorten’. Het gaat om een uniek gebied dat delen van Namibië, Angola, Botswana, Zambia en Zimbabwe beslaat. KAZA, tien keer groter dan Nederland, biedt onderdak aan onder meer bekende Afrikaanse diersoorten zoals de olifant, neushoorn, buffel, luipaard en leeuw, maar tevens aan een groot aantal andere zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën, zoetwatervissen en ongewervelde dieren. Binnen de grenzen van het gebied bevinden zich onder meer beroemde reservaten en nationale parken als Chobe, Moremi en Kafue. De vijf landen spraken in 2006 voor het eerst over dit ambitieuze natuurbeschermingsproject. Afgelopen jaar werd de overeenkomst ondertekend. Maar liefst 36 bestaande natuurgebieden en wildreservaten zijn nu met elkaar verbonden. →
Toen ik gisteravond in bed nog eens mijn waarnemingen uit 2011 en het begin van 2012 overdacht, drong pas echt tot me door hoe mooi het lijstje wel niet is. Zowel in het binnen- als het buitenland had ik het genoegen om talloze prachtige wilde dieren in hun natuurlijke omgeving te observeren. Soms ging het om bescheiden glimpen, korte inkijkjes in het leven van ongrijpbare soorten, maar vaak ook om meer langdurige observaties, waarnemingen die me als natuurliefhebber meer inzicht gaven in het gedrag van bepaalde soorten. →
Foto: United States Agency for International Development
Het moet een geweldige ervaring zijn die ik – als het even meezit – dit jaar wellicht ook ga beleven: oog in oog staan met een wilde berggorilla. Hoewel je de dieren niet dichter dan een meter of acht mag naderen, weerhoudt dat de gorilla’s zelf er niet van om bij mensenbezoek van heel nabij te inspecteren welke vreemde primaten zich in hun leefomgeving ophouden. Maar soms heb je wel heel veel geluk, zoals de man in het onderstaande filmpje die zelfs betast wordt door een paar van de jongere apen, allemaal onder het toeziend oog van de even gigantische als relaxte zilverrug van de troep. Dit fortuinlijke heerschap moet toch in ieder geval voor eventjes een van de gelukkigste mensen op aarde zijn geweest…
Giraffes behoren zonder enige twijfel tot de mooiste en indrukwekkendste dieren die je in de Afrikaanse wildernis tegen het lijf kunt lopen. De lange nek en poten, de gracieuze tred en het fraaie vlekkenpatroon zorgen gezamenlijk voor een dier met een heel uniek en betoverend uiterlijk. Alleen de okapi (die ook familie is van de giraffe) vertoont uiterlijk enige gelijkenis met de giraffe. Giraffes zijn met afstand de hoogste dieren die op aarde rondlopen. Mannetjes kunnen een hoogte van ruim vijf meter en een gewicht van zo’n achthonderd kilo bereiken. Zijn lengte stelt de giraffe in staat om bladeren te eten die buiten het bereik van andere herbivoren liggen. Zo kunnen ze succesvol een specialistische ecologische niche occuperen om de voedselconcurrentie met andere soorten tot een minimum te beperken. In totaal bestaan er minstens negen ondersoorten, waarvan er enkele met uitsterven worden bedreigd. De mens is de voornaamste vijand, want een volwassen giraffe heeft verder eigenlijk alleen wat te duchten van een grote troep leeuwen. →
Foto: U.S. National Oceanic and Atmospheric Administration
Wie ooit eens heel dichtbij een walvis wil komen, doet er verstandig aan om rond deze tijd van het jaar eens af te reizen naar Mexico of Californië. Daar verzamelen zich jaarlijks honderden grijze walvissen (Esrichtius robustus) die vanuit de voedselrijke wateren rond Alaska tijdelijk naar het zuiden afzakken om hun kalveren ter wereld te brengen. Met kleine bootjes kun je heel dicht in de buurt van de nieuwsgierige zeegiganten komen. De goedaardige reuzen laten zich af en toe zelfs aaien. De reis vanuit het hoge noorden richting Mexico is overigens lang (acht- tot negenduizend kilometer), zwaar en niet zonder gevaren. Orka’s – dieren met een vaak lief imago, maar in werkelijkheid meedogenloze jagers – hebben het namelijk geregeld gemunt op de jonge grijze walvissen. Toch doorstaan veruit de meeste walvissen de epische queeste van noord naar zuid en weer terug met verve, waardoor zich elk jaar weer een boeiend natuurspektakel ontvouwt langs de Mexicaanse westkust. →
Foto: Fred Kraus
Wetenschappers hebben in Papoea-Nieuw-Guinea recentelijk twee piepkleine kikkersoorten ontdekt. De beestjes maten respectievelijk 8.5 tot 9 millimeter (Paedophryne dekot, zie foto) en 8.8 tot 9.3 millimeter (Paedophryne verrucosa). De oude recordhouders bereikten een lengte van tien millimeter. De nieuwe soorten zijn niet alleen de kleinste bekende kikkers, maar ook de kleinste gewervelde dieren met vier poten. “Het is altijd verbazingwekkend om te zien hoe klein sommige kikkersoorten kunnen worden. Ze zitten echt tegen de grens aan van wat anatomisch en fysiologisch mogelijk is”, stelt amfibieëndeskundige Robin Moore (Conservation International). De minikikkers werden ontdekt tijdens een expeditie onder leiding van zoöloog Fred Kraus. De dieren zijn waarschijnlijk zo klein omdat ze een rol in het plaatselijke ecosysteem spelen die niet wordt vervuld door andere dieren. →
Hoewel de nadruk tijdens mijn laatste verblijf in de Zuid-Afrikaanse West-Kaap lag op het zeeleven en witte haaien in het bijzonder, ging mijn aandacht als gepassioneerd amateurherpetoloog natuurlijk ook uit naar de reptielen die met een beetje speurwerk op land te vinden zijn. Het achterland van Kleinbaai is namelijk bezaaid met rotsen en een uiterst gevarieerde, structuurrijke vegetatie die bekendstaat onder de verzamelnaam fynbos. Op zich dus een goed leefgebied voor hagedissen een een aantal slangensoorten, al kun je het gebied qua reptielendichtheid natuurlijk niet vergelijken met een tropisch woud. Qua slangen waren mijn zoekpogingen grotendeels vruchteloos. Meer dan een glimp van een molslang (Pseudaspis cana), die helaas te snel was om fatsoenlijk voor de lens te krijgen, en een dode, subadulte pofadder kreeg ik niet te zien. Wat betreft hagedissen was het lot me gunstiger gezind. Talloze zonnebadende zuidelijke rotsagamen (Agama atra), Kaapse gordelstaarthagedissen (Cordylus cordylus), een fraaie, uiterst kleurrijke Kaapse dwergkameleon (Bradypodion pumilum), skinken (vermoedelijke Kaapse, maar ik ben er nog niet voor honderd procent uit) lieten zich soms heel goed bekijken. Daarnaast stuitten we ook geregeld op een snavelborstschildpad (Chersina angulata), een vrij algemene en verrassend snelle (gezien het feit dat we met een schildpad te maken hebben) bewoner van het struikgewas in de regio. Ik blijf het vreemd vinden dat veel mensen reptielen, en dan met name slangen, hagedissen en krokodillen, beschouwen als enge of lelijke wezens. →
Foto: Mote Marine Laboratory
Johnny Vasco de Gama, een zeldzame kemps-zeeschildpad (Lepidochelys kempii) die in 2008 in Nederland aanspoelde, is na heel wat omzwervingen nu eindelijk bijna terug in zijn oorspronkelijke leefomgeving in de veelgeplaagde Golf van Mexico. Binnenkort wordt hij daar in zee teruggezet. Johnny spoelde op 21 november 2008 aan bij het Zeeuwse Westenschouten. De verzwakte schildpad revalideerde vervolgens in Diergaarde Blijdorp op een dieet van vis en inktvis om vervolgens te verhuizen naar Zoomarine Portugal. Hoewel aanvankelijk werd aangenomen dat Johnny een dikkopschildpad was, bleek in Portugal dat het ging om de in onze contreien zeer zeldzame kemps-zeeschildpad. →
Foto: Bresson Thomas
Volgens de Amerikaanse krant de San Francisco Chronicle worden er sinds oktober recordaantallen monarchvlinders gezien in diverse Californische parken. De fraaie, oranjekleurige verschijningen zoeken vanaf dat tijdstip de veiligheid van grote eucalyptusbomen om te schuilen voor de aankomende winterstormen. In Albany Hill werden dit jaar bijvoorbeeld al 1400 monarchvlinders geteld, een heel verschil met de honderd exemplaren van verleden jaar. In San Leandro bereikte de teller zelfs de achtduizend. Monarchvlinders zijn uiterst bedreven reizigers die in staat zijn om met hun tere vleugeltjes grote afstanden (ruim zesduizend kilometer) te overbruggen. Maar hoe kunnen relatief breek- en kwetsbare insecten als vlinders hun lange reizen voltooien? →
_(1).jpg){kind=link}