Categorie: "Natuur en wetenschap"

Hanen hebben ingebouwde ‘oordoppen’

Foto: Wikimedia Commons/publiek domein

220px-Orpington_chicken_1Hanen blijken een soort ingebouwde oordoppen te hebben. Deze lichamelijke aanpassing zorgt er onder meer voor dat de dieren op den duur niet doof worden van hun eigen gekraai. En dat is volgens de Belgische onderzoekers die hier achter kwamen ook bepaald geen overbodige luxe. Het gemeten hanengekraai liep namelijk gemakkelijk op tot ruim 100 decibel, een geluidsniveau dat potentieel schadelijk is. Een dier was zelfs een echte herrieschopper en haalde zelfs de 140 decibel. Zodra hanen hun snavel openen, worden hun uitwendige gehoorgangen volledig afgesloten zodat het gekraai niet tot gehoorschade leidt. De ingebouwde oordoppen zijn een knap staaltje werk van Moeder Natuur en het resultaat van een lang evolutionair proces.

Wetenschappers leren orka mensentaal nabootsen

Foto: Robert Pittman, NOAA/publiek domein

Killerwhales_jumpingOrka’s behoren tot de intelligentste en sociaalste dieren op aarde. Elke groep heeft bovendien een eigen dialect. Wetenschappers nemen aan dat orka’s dat dialect oppikken door groepsgenoten te imiteren. Maar een studie uit 2014 suggereert dat de pientere tandwalvissen zelfs in staat zijn om zich geluiden van compleet andere soorten eigen te maken. Het bleek bijvoorbeeld dat orka’s die al een tijdje in gevangenschap met andere dolfijnsoorten samenleefden die dieren steeds vaker imiteerden. In een nieuw onderzoek – verschenen in het blad Proceedings of the Royal Society B – gaan wetenschappers nog een stapje verder. Ze tonen aan dat orka’s ook mensen kunnen imiteren en er zelfs in slagen om woordjes als ’hallo’, ‘een, twee, drie’ en ‘dag’ te zeggen.

Vogels en zoogdieren beter gewapend tegen klimaatverandering dan amfibieën en reptielen

BlauwvoetgentopeiVogels en zoogdieren lijken de beste papieren te hebben om de gevolgen van klimaatverandering te overleven. Het zijn namelijk warmbloedige en vaak mobiele diergroepen, wat ze in de gelegenheid stelt om hun leefgebied bij veranderende weersomstandigheden nog wat op te rekken of uit te breiden. Een nieuw onderzoek van de University of British Columbia laat dit zien. De onderzoekers baseren zich op een uitgebreide studie naar het leefgebied van vogels, zoogdieren, reptielen en amfibieën. Aan de hand van onder meer fossiele resten werd nagegaan waar zij in de afgelopen 270 miljoen jaar gewoond hebben en welke temperaturen zij nodig hadden om te kunnen overleven. Voor veel amfibieën en reptielen (snik) lijkt de klimaatverandering dan ook slecht nieuws te zijn.

Wilde zwijnen helpen zeldzame aardbeivlinder

Foto: Wikimedia Commons/CC BY 2.5

266px-Pyrgus_malvae-01_(xndr)Wilde zwijnen genieten geen geweldige reputatie. Hun wroetgedrag zou vaak ten koste gaan van waardevolle (micro)biotopen. Toch kan het ploegwerk van de robuuste omnivoren voor bepaalde soorten ook gunstig uitpakken. In Nationaal Park De Hoge Veluwe blijkt juist dat de rupsen van de zeldzame aardbeivlinder (Pyrgus malvae) veelvuldig op de wroetplekken van wilde zwijnen te vinden zijn. De invloed van stikstofdepositie leidt in veel natuurgebieden tot het versneld dichtgroeien van open plekken, waardoor lage kruiden verdwijnen. Enige verstoring, bijvoorbeeld door wroetende zwijnen, biedt de kruiden weer een kans om zich te vestigen. Daaronder bevinden zich ook waardplanten van bedreigde vlinders. Denk aan hondsviooltjes voor de grote parelmoervlinder, schapenzuring voor de bruine vuurvlinder en tormentil of kruipganzerik voor de aardbeivlinder. De Wageningse student Frederic de Schaetzen heeft onderzocht waar de rupsen van de aardbeivlinder zich ontwikkelen in Nationaal Park de Hoge Veluwe.

Israëlisch schedelfragment wijst op eerder vertrek Homo sapiens uit Afrika

In een grot in de Karmelberg, bij het Israëlische Haifa, is door wetenschappers een deel van een schedel gevonden dat erop wijst dat Homo sapiens Afrika veel eerder heeft verlaten dan aanvankelijk werd gedacht. Het gevonden stuk schedel is tussen de 177.000 en 194.000 jaar oud. Dankzij de vondst wordt de noordwaartse migratie vanuit het Afrikaanse moederland van de mens zo’n 50.000 jaar vervroegd, zo valt te lezen in Science.

Wetenschappers ontrafelen grootste genoom uit het dierenrijk

Foto: Wikimedia Commons/publiek domein

266px-AxolotlDe axolotl (Ambystoma mexicanum)  is een vreemd uitziend beestje. De in alleen in Mexico voorkomende watersalamander maakt geen zichtbare metamorfose door en blijft zijn hele leven grotendeels uitzien als larve, compleet met uitwendige kieuwen. Het dier beschikt ook over wonderbaarlijke regeneratiecapaciteiten. Wanneer de soms kannibalistische salamanders een ledemaat kwijtraken, kunnen ze binnen enkele weken een nieuw exemplaar laten groeien, compleet met botten, spieren en zenuwen die zich stuk voor stuk ook nog eens op de juiste plek bevinden. Daarnaast kan de axolotl ook geheel eigenhandig ernstige beschadigingen aan de ruggengraat en het netvlies repareren. Het is niet zo vreemd dat dit vermogen van de axolotl om spontaan te genezen ook erg interessant is voor de medische wetenschap. Maar om te begrijpen hoe de axolotl lichamelijke beschadigingen ongedaan maakt, moesten onderzoekers eerst het genoom van de amfibieënsoort in kaart brengen. Een behoorlijk karwei, want de axolotl heeft met 32 miljard haploïde basenparen het omvangrijkste genoom van elk nog bestaand organisme.

Chinese wetenschappers klonen voor het eerst apen

Foto: Muhammad Mahdi Karim, Wikimedia Commons/GFDL 1.2

266px-Monkey_eatingChinese wetenschappers zijn er voor het eerst in geslaagd apen te klonen. Ze gebruikten hiervoor dezelfde techniek waarmee twee decennia geleden het schaap Dolly in Schotland ter wereld werd gebracht. Sinds Dolly zijn er vele lammeren, muizen en andere dieren gekloond, maar het klonen van een primaat zou ook echt de deur kunnen openen naar het succesvol klonen van mensen. Na vele experimenten is het de wetenschappers gelukt om twee identieke java-apen (Macaca fascicularis) te creëren die acht en zes weken geleden ter wereld kwamen.

Vrouwtjeskatten zijn vaker rechtspotig

Tuingast-300x192Het leeuwendeel van de menselijke bevolking is rechtshandig. Maar hoe zit dat eigenlijk in de kattenwereld? Iers onderzoek wijst uit dat er ongeveer evenveel links- als rechtspotige katten zijn. De onderzoekers trekken die conclusies op basis van een onderzoek onder 44 katten (24 mannetjes en 20 vrouwtjes). De katten werden in hun thuisomgeving bestudeerd. Eerst mochten de dieren vrij hun gang gaan en werd genoteerd welke poot ze als eerste inzetten om bijvoorbeeld trap te lopen of over een object heen te stappen. Naast die ‘spontane data’ verzamelden de onderzoekers ook data tijdens een experiment waarbij de katten voedsel uit een object moesten peuteren. Opmerkelijk genoeg is er bij katten wel sprake van een verschil tussen de seksen.

Aziatische olifanten zijn bang voor bijen

Aziatischeolifant-300x200Aziatische olifanten blijken vaak doodsbang te zijn voor honingbijen. Dat schrijven onderzoekers in het blad Current Biology naar aanleiding van een onderzoek dat ze deden in Sri Lanka. Al jarenlang wordt er in Afrika onderzoek gedaan naar de reactie van Afrikaanse olifanten op geluiden van verschillende organismen. En nu is dezelfde techniek ook losgelaten op Aziatische olifanten. Wetenschappers van de University of Oxford lieten Aziatische olifanten op Sri Lanka onder meer het geluid van honingbijen horen. En dat geluidsfragmentje miste zijn uitwerking niet. De Aziatische olifanten reageerden gealarmeerd, trokken zich terug en slaakten meer (angst)kreten. De resultaten zijn interessant, omdat ze wellicht ingezet kunnen worden om olifanten en mensen te beschermen. In Azië komen veelvuldig conflicten voor tussen boeren en olifanten omdat de dikhuiden steeds minder leefruimte hebben en zich daarom geregeld op landbouwgewassen storten.

Mysterieuze ‘Alienhaaien’ opgevist bij Taiwan

VipersharkHR0cDovL3d3dy5saXZlc2NpZW5vipersharkjZS5jb20vaW1hZ2VzL2kvMDAwLzA5Ny84NDQvb3JpZ2luYWwvdmlwZXItZG9nZmlzaC5qcGVnFoto: Hsuan-Ching Ho

Een inktzwarte haai, uitgerust met een set kromme, naaldachtige tanden, glazige ogen, een opgloeiende buik en uitschuifbare kaken die doen denken aan het fameuze monster uit de Alien-filmreeks: dat is een beschrijving van de normaal in de donkere krochten van de diepzee levende adderlantaarnhaai (Trigonognathus kabeyai). Een onderzoeksteam van het Taiwanese Instituut voor Visserij haalde tijdens een routineonderzoek vijf van deze haaien naar de oppervlakte. Vier van de vissen stierven snel, terwijl een exemplaar het 24 uur uithield voordat hij bezweek. Omdat waarnemingen van deze vissoort zo schaars zijn, is er vrijwel niets bekend over de biologie en leefwijze van de adderlantaarnhaai. De soort werd pas in 1986, in Japanse wateren, ontdekt. Daarna zijn nog wel enkele exemplaren van de kleine (20-54 centimeter lang) haaiensoort aangetroffen in Japanse en Hawaïaanse wateren.