De olifanten van Chobe

DSC_0331De olifanten van Chobe
Het landschap dat aan mijn oog voorbijtrekt, heeft af en toe wel iets weg van een slagveld. Bomen zijn met wortel en al uit de grond getrokken, ontdaan van hun beschermende bastlaag of gereduceerd tot meelijwekkende houtstompjes. Plekken die eerst bezaaid waren met struiken, acaciabomen, baobabs of mopanebomen zijn veranderd in kale grasweiden. Gunstig voor grazers als zebra’s of impala’s, maar een zeer nadelige ontwikkeling voor adelaars en andere vlijtige nestbouwers. Dit is de keerzijde van de succesvolle opmars van de Afrikaanse olifant in Botswana. “De meeste mensen vinden het afschieten van een olifant een barbaarse daad. Als je echter de ecologische schade in ogenschouw neemt die de dieren in bepaalde delen van Chobe National Park veroorzaken, vraag ik me af of de regering in de toekomst een andere keus heeft”, aldus Toff Hill, een ervaren gids die toeristen al jaren inwijdt in de geheimen van de Botswaanse wildernis.

Massamoord en herstel
De Afrikaanse olifant: het grootste landdier dat onze planeet bewandelt en een krachtig symbool dat de Afrikaanse wildernis in al haar facetten belichaamt. Massief, oersterk, imponerend, wild, goedmoedig en bovenal zeer intelligent. In de jaren tachtig vreesden natuurbeschermers dat Afrikaanse olifanten rond de eeuwwisseling alleen nog in fotoboeken te zien zouden zijn.

Milieuramp bedreigt Barrier Reef

Foto: NASA
GreatBarrierReef-EOEen Chinees kolenschip dat aan de grond is gelopen in het Great Barrier Reef bij Australië dreigt in stukken te breken. De Australische regering vreest voor een serieuze milieuramp. Het schip was op weg van China naar Australië en heeft 65.000 ton kolen en 950 ton olie aan boord. Volgens de regering lekt er olie uit het schip, maar gaat het nog om kleine hoeveelheden uit de motor van het schip. De olie die als vracht aan boord zit, is nog niet gaan lekken. Een bergingsbedrijf bekijkt of het 230 meter lange schip kan worden gered. Wel staan reddingswerkers klaar om de 23-koppige bemanning van boord te halen, mocht het niet lukken om het schip te redden. Het schip voer gisteren op volle vaart tegen het koraalrif aan. Het bevond zich toen vijftien kilometer buiten de aangewezen vaarroutes.

Radarsysteem van vleermuizen is ongekend ingenieus

Foto: Nevada Bureau of Land Management
Big-eared-townsend-fledermausVleermuizen moeten op een ingenieus radarsysteem kunnen vertrouwen om ongestoord hun weg te vinden in bossen, grotten, cultuurlandschappen of stedelijke jungles. De dieren sturen een echosignaal uit en ‘horen’ waar zich ergens een voorwerp bevindt. Maar dat radarsysteem blijkt zelfs een stuk vernuftiger te zijn dan altijd werd gedacht. Wetenschappers kunnen er zelfs inspiratie uit halen. Als vleermuizen onderweg zijn in groepen sturen ze massaal echosignalen uit. Dan bestaat het risico dat er overlapping plaatsvindt. Ook kunnen bepaalde signalen tijdens de mottenjacht afketsen op dikke bladeren.

Mythische dieren: de Hydra van Lerna

467px-Hercules_and_the_Hydra_-_Antonio_del_PollaioloEen van de vreeswekkendste creaturen die voorkomt in de annalen van de Oudgriekse mythologie is de Hydra van Lerna. De Hydra was een grote waterslang die huisde in een moeras bij Lerna, een plaatsje op de Griekse Peloponnesos (ook vaak geschreven als Peloponnesus), niet ver van de bekendere stad Argos. Maar de Hydra was allesbehalve een ‘gewone’ reuzenslang: het mythische reptiel bezat maar liefst negen (en volgens sommige bronnen nog meer) koppen. Net zoals veel hedendaagse serpenten was de Hydra giftig. Sterker, alleen zijn adem was al toxisch genoeg om een volwassen man de gifdood te doen sterven. De koppen van de Hydra konden ook niet botweg worden afgehakt, want uit de ontstane wonden groeiden gelijk weer twee of drie nieuwe, angstaanjagende hoofden. De Hydra werd uiteindelijk verslagen door Herakles (ook vaak geschreven als Heracles of door de Romeinen als Hercules), de beroemdste held uit de Griekse mythologie.

Miereneter geboren in Artis

Foto: Howard Cheng
250px-Giant_Anteater_with_childVoor de tweede keer in de geschiedenis is in ons land een mierenetertje geboren. Het beestje kwam ter wereld in Artis. Voor dierentuinen is het extreem moeilijk om een paartje miereneters bij elkaar te zoeken. Vaak klikt het niet. En er is ook nauwelijks te zien wie het mannetje en wie het vrouwtje is: Om uiteindelijk het geslacht te bepalen, laten ze een plukje haar van de kleine op DNA analyseren. Het voorlopig onzijdige diertje heet Goya, een naam waarmee je nog alle kanten op kunt. Moeder en baby zijn nog niet te zien, zij zitten warm in hun verblijf.

Gegiechel van gevlekte hyena ontcijferd

gevlektehyenaHet is een bekend geluid voor wie wel eens een nachtje in de Afrikaanse bush heeft doorgebracht: het ijzingwekkende gegiechel van de gevlekte hyena, een jager en aaseter die de nachtelijke savannes afstroopt op zoek naar vleesrijke lekkernijen. Amerikaanse wetenschappers hebben nu ontdekt dat het gegiechel dat een hyena uitstoot informatie bevat over de sociale status van het dier in kwestie. Ze registreerden de geluiden in verschillende sociale situaties, bijvoorbeeld wanneer de dieren vochten om voedsel. Vervolgens onderzochten ze het verband tussen de geluiden van de hyena’s en hun sociale status. Uit het onderzoek blijkt dat het gegiechel van een hyena veel zegt over de plaats die het dier inneemt in de pikorde van de clan.

Lieverheersbeestjes dwarsbomen operaties

800px-LadybirdHet Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk is tijdelijk gestopt met opereren omdat in kantoren bij de operatiekamers lieveheersbeestjes zijn aangetroffen. Ziekenhuizen in de omgeving nemen voorlopig de spoedeisende operaties over. Dat liet een woordvoerder van het ziekenhuis woensdag weten. De zegsman verwacht dat de operatiekamers over een paar dagen weer kunnen worden gebruikt. Het ‘lek’ wordt dezer dagen opgespoord.

Padden kunnen aardbevingen voorspellen

padMeinwegPadden voelen een aardbeving waarschijnlijk aankomen en zijn daardoor vaak in staat om op tijd te vluchten. Dat concluderen Britse wetenschappers in een studie die vorig jaar werd uitgevoerd vlak voor de zware aardbeving in Italië. De onderzoekers van Milton Keynes Open University bestudeerden vorig jaar het voortplantingsgedrag van een kolonie padden op ongeveer 75 kilometer afstand van L’Aquila, toen die stad op 6 april werd getroffen door een zware aardbeving. Vijf dagen voor de aardschok liep het aantal mannelijke padden in de populatie met 96 procent terug. Dat is erg ongewoon, want de dieren blijven normaal gesproken langere tijd op de plek waar hun kroost ter wereld komt.

Moeraswallabies geboren in Blijdorp

Foto: John O’Neill
400px-Swamp-Wallaby-Feeding-3,-Vic,-Jan_2008In Blijdorp zijn voor het eerst in de historie van de diergaarde moeraswallabies geboren. De vier kangoeroetjes zijn waarschijnlijk al enige maanden oud, maar pas sinds kort goed zichtbaar, meldt de Rotterdamse dierentuin woensdag. De dieren komen (in tegenstelling tot placentale zoogdieren) relatief onontwikkeld, kaal en blind ter wereld na een zwangerschap van zo’n 36 dagen. Ze wegen ongeveer een ons en zitten diep in de buidel, stevig vastgezogen aan de geliefde moedertepel. Pas na enige maanden steekt er af en toe een kopje of pootje uit de buidel. Vier moeraswallabies dragen op het moment een jong in de buidel. Vaak bevindt zich in de buidel nog een bevruchte eicel, die zich verder ontwikkelt als de buidel weer vrij is. Blijdorp kreeg medio 2009 een groepje van deze kangoeroes uit de dierentuin van Zürich.

Onderzeeër vindt ‘zeemonster’

220px-Bathynomus_giganteusZeemonsters zijn hersenspinsels van fantasierijke fictieschrijvers of zeelui die te veel tijd op het ruime sop hebben doorgebracht. Niet altijd, zo blijkt maar weer uit een ontdekking van een onbemande diepzeeduikboot. Het apparaat slaagde er namelijk in om een enorm geleedpotig zeedier naar boven te halen. Het blijkt om een Bathynomus giganteus (een soort reuzenpissebed) te gaan, een ‘afvalopruimer’ van de zeebodem die zich voedt met dode walvissen, vis en inktvis. De enorme omvang van het dier wordt toegeschreven aan de extreem koude temperaturen op de bodem van de oceaan, waartegen het dier zich moet wapenen. Grote dieren raken naar verhouding per kilo lichaamsgewicht namelijk minder warmte kwijt en zijn zo dus beter bestand tegen kou.