De zwijnen van Oeganda

Bekende savannebewoner
Hier te lande is het wild zwijn de enige varkensachtige die in de wilde natuur rondstruint, maar in oostelijk Afrika komen drie wilde zwijnensoorten voor, dieren die mijn zus en ik dit jaar alle drie hebben gezien tijdens onze indrukwekkende reis door het schilderachtige Oeganda. De bekendste is natuurlijk het olijk ogende knobbelzwijn (ook vaak wrattenzwijn genoemd), vooral een bewoner van matig begroeide savannelandschappen in oostelijk en zuidelijk Afrika waar bosjes en open graslanden elkaar afwisselen. Het knobbelzwijn is vooral nachtactief en – zoals vrijwel alle varkens – een alleseter. Toch bestaat veruit het grootste deel van zijn dieet uit plantaardig voedsel zoals gras, bast, wortelen en vruchten. Heel karakteristiek is de eetpose van het knobbelzwijn, waarbij het dier zich door zijn voorpoten laat zakken om zo dichter bij de grond te komen met zijn gevoelige snuit. Het knobbelzwijn is een sociale soort. Meestal bestaat een groep uit een vrouwtje en haar vrouwelijke nakomelingen. Als groepen zich samenvoegen, zijn dat meestal ook nauwe verwanten zoals zussen, moeders en dochters. Meestal leven verwante familiegroepjes dicht bij elkaar in een gebied van enkele vierkante kilometers groot. Holen binnen dit gebied worden gedeeld door de groepen, maar er wordt nooit meer dan één groep per hol aangetroffen. Mannetjes leven solitair of vormen soms tijdelijke groepjes. Het verschil tussen man en vrouw is vooral af te lezen aan de slagtanden, vervaarlijk ogende ornamenten, wroetwerktuigen en wapens die bij mannetjes beduidend groter zijn. De belangrijkste vijanden van het knobbelzwijn zijn de grote roofdieren van de Afrikaanse wildernis: leeuwen, luipaarden, gevlekte hyena’s en wilde honden. Toch zijn er genoeg gevallen bekend van weerbare knobbelzwijnen die deze roofdieren met succes zware verwondingen hebben toegebracht en geheel op eigen kracht uit de klauwen des doods zijn ontsnapt.

Bosreus
Naast de alom bekende Pumba, herbergt Oeganda nog twee wilde zwijnensoorten, te weten het machtige reuzenboszwijn en het fraaie rivierzwijn. →

Bever begint overlast te veroorzaken

Nadat de bever door de meedogenloze vervolging en de honger naar zijn waterafstotende en warme vacht in de negentiende eeuw uitstierf in Nederland, werd in 1988 een begin gemaakt met de herintroductie van dit grote en charismatische knaagdier in Nederland. Een groot succes, want inmiddels doet de bever het weer uitstekend in ons kikkerlandje. Verspreid door het land hebben we momenteel weer zo’n zeshonderd bevers, een aantal dat volgens ecologen van de Zoogdiervereniging binnen twintig jaar kan stijgen naar zo’n zevenduizend. Mits er voldoende voedsel en geschikt leefgebied aanwezig is, kunnen bevers zich namelijk behoorlijk snel voortplanten. Bovendien heeft het dier in Nederland geen natuurlijke vijanden zoals wolven, veelvraten, lynxen of beren. De Zoogdiervereniging gaat vandaag dan ook om de tafel zitten met vertegenwoordigers van de waterschappen en het Faunafonds om te spreken over te treffen maatregelen tegen de schade die bevers veroorzaken. →

De natuur als ultieme inspiratiebron

Foto: BBC

Hoewel mensen zich vaak presenteren als exclusief innovatief en het ultieme hoogtepunt van honderden miljoenen jaren evolutie, staat de door ons vaak zo misbruikte natuur in werkelijkheid aan de basis van vrijwel alle wonderen der technologie die uit onze kokers zijn gerold. Op de BBC heb ik vanavond het tweede deel mogen aanschouwen van de door auto- en technologiegoeroe Richard Hammond gepresenteerde serie Miracles of Nature. Geruisloze kerkuilen die aan de basis staan van muisstille vliegtuigen, gieren die met hun sierlijke zweefvlucht en wendbaarheid de kennis leveren voor de bouw van een ingenieus duikbootje, vleermuizen die dankzij hun gesofisticeerde sonar zelfs op indirecte wijze blinde mensen in staat stellen om foutloos een moutainbikeparcours af te leggen en de extreem gevoelige snorharen van een zeehond, die een gidsfunctie vervullen bij de ontwikkeling van een truck die geheel zelfstandig en zonder bestuurder foutloos rijdt, het zijn zomaar een paar voorbeelden van bijzondere staaltjes technologische innovatie die rechtstreeks zijn afgekeken van concrete voorbeelden uit het dierenrijk. →

Hond overleeft val van 25 meter

Spreekwoordelijk zijn het vooral katten die altijd op hun pootjes terecht komen en negen levens hebben, maar hetzelfde geldt ook voor een Oostenrijkse hond. Het dier overleefde een val vanaf een hoogte van maar liefst 25 meter. Het arme dier werd zonder opgaaf van reden door een plotseling opduikende man van middelbare leeftijd van een helling naar beneden getrapt. Na zijn daad vervolgde de dierenbeul zijn weg zonder ook maar iets van excuses aan te bieden. →

IJsberen zoeken toevlucht tot drijvende ijsberg

Foto: United States Oceanic and Atmospheric Administration

Wanneer in de zomer het poolijs smelt, zijn ijsberen doorgaans gedwongen om het land op te gaan tot de zee weer dichtvriest en de imposante roofdieren op het pakijs weer op zoek kunnen gaan naar smakelijke zeehonden. Maar die regel gaat blijkbaar niet altijd op. Onlangs trof een camerateam van BBC Two tijdens het filmen van de documentaire Operation Iceberg in Baffin Bay een enorme ijsberg (formaat Manhattan) aan die door een twintigtal ijsberen werd bevolkt. Volgens BBC-presentator Chris Packham zoeken de ijsberen vermoedelijk vooral veiligheid op de ijsberg tot het grootste deel van de zee weer bedekt is met zee-ijs. Als ze aan land gaan in Groenland of Canada moeten de magnifieke dieren namelijk continu op hun hoede zijn voor jagers. →

Negen nieuwe vogelspinnen ontdekt in Braziliaans oerwoud

Foto: Wikimedia Commons

In Brazilië zijn negen nieuwe soorten vogelspinnen ontdekt. Vier van de ‘nieuwe’ soorten zouden afstammen van een mysterieus, miljoenen jaren oud geslacht, eentje waarvan men al lang dacht dat het uitgestorven was. De ontdekking toont aan hoe weinig wetenschappers eigenlijk nog maar afweten van de fauna van het Atlantisch regenwoud, een wonderlijk stuk natuur dat bovendien ernstig bedreigd wordt door menselijk handelen en inmiddels gereduceerd is tot een fractie van zijn oorspronkelijke grootte. Vier van de negen nieuwe soorten zouden afstammen van het geslacht Typhochlaena. →

Duiker komt oog in oog met monsterslang

Foto: Franco Banfi

Jaloezie is een emotie die zich over het algemeen niet zo vaak van mij meester maakt. Toch moet ik toegeven dat ik wel graag in de schoenen had gestaan van de Zwitserse duiker Franco Banfi toen ik zijn video op YouTube zag. De duiker en avonturier stuitte in het hart van het Braziliaanse Amazonewoud (deelstaat Mato Grosso) namelijk op een waarlijk gigantische groene anaconda (Eunectes murinus), de natte droom van elke rechtgeaarde slangenliefhebber. Het reptiel was volgens Banfi zeker zeven tot acht meter lang en had recentelijk nog een volwassen capibara, het grootste knaagdier ter wereld, naar binnen gewerkt. Hoewel de netpython nog iets langer kan worden dan de groene anaconda, is de Zuid-Amerikaanse wurgslang wel beduidend dikker en zwaarder (een groot vrouwtje kan enkele honderden kilo’s wegen) dan zijn Aziatische tegenstrever. →

Smokkelaar neushoornhoorns 40 jaar achter tralies

Fantastisch nieuws uit Zuid-Afrika: de Thaise neushoornhoornsmokkelaar Chumlong Lemtongthai is veroordeeld tot maar liefst veertig jaar cel, gezien de leeftijd van de man een straf die bijna gelijk staat aan levenslang. Het is de zwaarste straf die ooit in Zuid-Afrika is opgelegd tegen een handelaar in illegale dierproducten. Lemtongthai is volgens de Zuid-Afrikaanse autoriteiten een internationaal kopstuk in de verderfelijke wereld van de ecocriminaliteit. Het oppakken en wegstoppen van grote spelers als Lemtongthai is niet alleen belangrijk om de grootschalige neushoornstroperij actief te bestrijden, het is ook een goed signaal naar zijn collega’s toe. →

Bijzondere herinneringen bevorderen geluksgevoel

Mensen worden gelukkiger van leuke en bijzondere ervaringen dan van veel geld of dure spullen. Dat is een conclusie die al door veel wetenschappers is getrokken en bevestigd. Geld en materieel bezit schijnen alleen tot een bepaald niveau concreet bij te dragen aan geluk, maar boven die, niet overdreven hoge grens hun gelukzalige werking snel te verliezen. Zelf kan ik deze wetenschappelijk getoetste zienswijze alleen maar beamen. De eerste keer dat mijn ogen vielen op wilde leeuwen en luipaarden, de aanblik van immense kudden Afrikaanse olifanten en Kaapse buffels, de eerste, als sinds mijn vroegste jeugd vurig gewenste ontmoeting met de illustere witte haai, de intieme ontmoetingen met berggorilla’s en luidruchtige chimpansees, de eerste adders, hagedissen en amfibieën van een nieuw voorjaar, bijzondere en fraaie vogelwaarnemingen, het zijn momenten die mij persoonlijk zowel op de korte als de lange termijn vele malen meer voldoening schenken dan het vergaren van veel geld of het opstapelen van materiële goederen. Sterker, eigenlijk zijn boeken en muziek de enige luxewaren die ik mezelf toesta en die dankzij het gebruiksplezier en de geestverruimende invloed ook werkelijk waarde of een speciale betekenis voor me hebben. →

Duits gezin vindt gemummificeerde vleermuis in cornflakes

Foto: Barracuda 1983, Wikimedia Commons

Een Duits gezin trof tijdens het ontbijt wel iets heel bijzonders aan in een pak cornflakes: tussen de graanchips zat namelijk het dode, doch volledig intacte lichaam van een gewone dwergvleermuis. Uit de analyse van het CVUA in Stuttgart, een Duits instituut dat levensmiddelen onderzoekt, blijkt dat de dwergvleermuis in de open doos met cornflakes was gevallen. Door de gladde zak aan de binnenkant kon de vleermuis niet meer uit de doos komen en overleed het beest later. Volgens vleermuisspecialist Jörg Stürmer is het voor zover bekend de eerste keer dat een vleermuis op zo’n vreemde plaats is aangetroffen. Gewone dwergvleermuizen zijn dieren die wel graag gebouwen gebruiken als rust- en woonplek. →