Eind augustus-begin september is altijd een interessante periode in het adderseizoen. Veel vrouwen zijn nu hoogzwanger of hebben hun jongen inmiddels zelfs al afgezet. Hoewel het vanmiddag eigenlijk wat aan de zonnige en warme kant was voor slangen, slaagden we er toch in om nog drie adders te vinden in de heideterreinen die een prominent onderdeel vormen van Nationaal Park De Meinweg. Het exemplaar op de bijgevoegde foto was het meest imponerende individu: een drachtig vrouwtje met een totale lengte van 72 centimeter. →
Categorie: "Ecologie"
Zeeslangen worden zwart door vervuild water
Foto: Claire Goran
De zeeslangensoort Emydocephalus annulatus stelde biologen een tijdlang voor een raadsel. Normaal is de slang getooid met zwarte en witte banden die een opvallend lichaamspatroon vormen. Toch worden in de buurt van steden in het Pacifisch gebied al decennialang exemplaren gevonden die de karakteristieke strepen missen en helemaal zwart zijn. Wetenschappers denken nu te weten waarom bepaalde exemplaren hun strepen hebben ingeruild voor een zwarte basiskleur. De uitleg is tegelijkertijd verontrustend en hoopvol. De aanpassing van de slangen staat in vakkringen bekend als ‘industrieel melanisme’. Dit verschijnsel werd ook geobserveerd bij Britse berkenspanners (een mottensoort), die in de hoogtijdagen van de Industriële Revolutie hun normale peper- en zoutkleuren inruilden voor een donkere lichaamskleur. Zo bleven ze ook goed gecamoufleerd in bossen die sterk waren aangetast door steenkoolvervuiling. Bij de slangen zien we iets vergelijkbaars, al dient de zwarte kleur bij de zeeslangen niet voor camouflagedoeleinden. Ze gebruiken de zwarte schubben vooral om uit de industrie afkomstige toxische stoffen uit het water op te nemen. →
Camera’s geven boeiend inkijkje in de wereld van de ezelspinguïn
Foto: Stan Shebs, Wikimedia Commons/CC BY-SA 3.0
De wereld altijd al eens vanuit het oogpunt van een pinguïn willen bekijken? Dat kan deels dankzij de minicamera’s die door wetenschappers aan 26 ezelpinguïns (Pygoscelis papua) zijn bevestigd. De beelden zijn niet alleen spectaculair, ze hebben de onderzoekers ook veel interessante informatie over de zeevogels opgeleverd. Zo laten de ezelspinguïns zichzelf horen als ze de groep bij elkaar willen houden. Dit is een nieuw inzicht, want voorheen gingen wetenschappers ervan uit dat de dieren alleen vocale communicatie gebruikten om voedsel te verzamelen. →
Negen jonge kraanvogels op Nederlandse bodem in 2017
Foto: Marek Szczepanek, Wikimedia Commons/CC BY-SA 3.0
In 2017 zijn in totaal 22 territoria van de kraanvogel vastgesteld in Nederland. Broedparen met kuikens zijn gezien in Drenthe, Friesland, Overijssel en Gelderland. Kraanvogels broeden in Nederland in uitgestrekte hoogvenen, natte heidevelden en boswachterijen met heide en vennen. Het broedsucces in Drenthe en Friesland was het afgelopen jaar matig, terwijl de situatie in Overijssel en Gelderland gunstiger uitpakte. In totaal vlogen er negen jonge kraanvogels uit. Het broedseizoen van 2017 was droog. Veel broedplaatsen vielen droog, sommige werden verlaten en nalegsels bleven nagenoeg uit. De droogte maakte zelfs in de hoogveengebieden broedplaatsen ongeschikt en nesten gevoelig voor predatie. →
Duizenden zeeschildpadden trekken naar Mexicaans strand
Foto: Claudio Giovenzana, Wikimedia Commons/CC BY-SA 3.0
De zogenaamde arribadas behoren zonder twijfel tot de imposantste natuurtaferelen op aarde. Tijdens deze gebeurtenissen trekken vele honderden tot duizenden zeeschildpadden tegelijk het strand op om hun eieren in het zand te leggen. Dit filmpje toont een arribada die plaatsheeft op en strand in Mexico. Het massaal en gezamenlijk leggen van de eieren is een strategie om de (geringe) overlevingskansen van de jonge schildpadjes te vergroten. →
Over adders en dode muizen
Vorige week troffen we tijdens de wekelijkse controle van de reptielenplaten in NP De Meinweg een apart tafereel aan. Onder de plaat lag een adderwijfje dat zich, gezien de dikke bobbel in haar buik, al tegoed had gedaan aan een rosse woelmuis. Nu zien we als onderzoekers wel vaker een adder met prooi, maar het opmerkelijke was dat er nog twee dode muizen onder de plaat lagen. Van vleesetende zoogdieren is wel vaker bekend dat ze aan surplusdoding doen en heel bewust een prooivoorraadje aanleggen, maar het is mij niet bekend dat slangen dit ook doen. →
Australische valdeurspin stak Indische Oceaan over
Foto: Nick Birks
De valdeurspin Moggridgea rainbow is een behoorlijk honkvast dier met een beperkt verspreidingsgebied. De soort komt alleen voor op het Australische Kangaroo Island en brengt het grootste deel van haar leven door in een ondergronds holletje. Maar nieuw onderzoek wijst uit dat de spinnensoort in het grijze verleden enorme afstanden heeft afgelegd. M. Rainbow stamt namelijk af van een spinnengeslacht dat alleen voorkomt in Zuid-Afrika. De conventionele wijsheid dicteert dat de Australische spinnen zo’n 95 miljoen jaar geleden, toen Afrika loskwam van het supercontinent Gondwanaland, van hun verwanten werden gescheiden. De recente, in het blad PLoS ONE gepubliceerde studie, toont echter aan dat dit niet het geval was en M. Rainbow zich pas twee tot zestien jaar miljoen geleden afsplitste van haar Afrikaanse evenknieën. →
Aangespoelde bruinvissen vaak het slachtoffer van grijze zeehonden
Foto: Ecomare/Salko de Wolf, CC BY-SA 4.0
Bruinvissen (Phocoena phocoena) die dood aan de Nederlandse kust aanspoelen hebben vaak te maken gehad met aanvallen van grijze zeehonden. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht en Wageningen Marine Research, dat zaterdag is gepubliceerd op de website Nature Today. Op de Nederlandse kust stranden de laatste jaren zo’n zevenhonderd bruinvissen per jaar. Vorig jaar werden 55 dode bruinvissen onderzocht. De meeste dieren waren bezweken aan aanvallen van grijze zeehonden (31 procent). →
Recordaantal drieteenstrandlopers op eiland Griend
Foto: Hans Hillewaert, Wikimedia Commons/CC BY-SA 4.0
Op dit moment zitten er rond de 21.000 drieteenstrandlopers (Calidris alba) op Griend, het onbewoonde vogeleiland in de Waddenzee. De vogels verblijven vooral op de zandbanken die rondom het eiland zijn gecreëerd om te voorkomen dat Griend wegspoelt. Dat meldt Emma Pennings, die op het eiland onderzoek doet met een team van het NIOZ. Het aantal van 21.000 is goed voor een nieuw record van drieteenstrandlopers op een plek. →
Topdag voor gladde slangen
De gladde slang is een soort die houdt van bewolkt en broeierig warm weer. Vandaar dat ik gistermiddag besloot om op de fiets te stappen en in mijn tweede thuis dat de Meinweg heet naar wat exemplaren te gaan zoeken. Geen al te lastige klus, want ik wist er binnen een kleine drie uur zeven te vinden. Waar adders meestal wel een beetje zon nodig hebben om tevoorschijn te komen, laten gladde slangen zich vooral zien op grotendeels bewolkte dagen. En zoals ook gisteren weer bleek kruipen ze ook niet gelijk weg bij een bescheiden regenbui. De meeste gladde slangen die je momenteel aantreft in het veld zijn drachtige vrouwtjes. →