Oudheid
Je zou het niet verwachten als je kijkt naar de vlucht die de moderne technologie de laatste eeuw heeft genomen, maar volgens wetenschappers van de Amerikaanse Stanford University is de mens als soort de laatste duizend jaar alleen maar dommer geworden. Onderzoeker Gerald Crabtree stelt zelfs dat wij versteld zouden staan van het intellect dat bijvoorbeeld een gemiddelde burger van Athene in duizend jaar voor Christus aan de dag legde. “Zijn enorme geheugen, hoeveelheid aan originele ideeën en heldere blik op ingewikkelde vraagstukken zouden ons waarschijnlijk flink verbazen”, stelt Crabtree. Een bewering die ik inderdaad geneigd ben te geloven als ik kijk naar de taalkundige geraffineerdheid, originaliteit en het spitsvondige karakter van filosofische traktaten, prozaïsche verhandelingen en gedichten uit het klassieke Griekenland. Zeker als ik daarnaast ook elke keer weer een verbaasde blik werp op de populariteit van volstrekt breinloze televisieprogramma’s als Barbie’s Baby, Oh Oh Europa of de stortvloed aan nietszeggende talentenshows die het huidige tijdsgewricht lijken te domineren. Ook de haast heilige status van voetbal en topsport in het algemeen is een veeg teken aan de wand. Maar onze moderne stupiditeit komt natuurlijk het duidelijkst aan het licht als je kijkt naar hoe we als soort vandaag de dag met onze leefomgeving omspringen. Maar volgens Crabtree heeft de intelligentie van de antieke en voorhistorische mens eerder een biologisch dan een cultureel karakter: “Ik zou dezelfde bewering ook aandurven voor inwoners van Afrika, Azië, India en de Amerika’s van twee- tot zesduizend jaar geleden.”
Degeneratie
De reden voor onze intellectuele degeneratie: de moderne mens heeft steeds minder breinfuncties nodig om te overleven en in het dagelijks leven normaal te functioneren. We hoeven ons eigen voedsel meestal niet meer te vangen of te verbouwen, we hebben onze hersenen niet meer nodig om te bedenken hoe we kunnen ontsnappen aan gevaarlijke dieren en dankzij de stortvloed aan moderne gadgets hoeven we ook nog amper iets zelf te onthouden. Dit in tegenstelling tot de antieke culturen, waar de belangrijke rol van de orale overlevering een goed geheugen vereiste en originaliteit en denkkracht direct waren gekoppeld aan natuurlijke selectie en betere overlevingskansen. Wat dat betreft draait de opmars van de technologie ons een rad voor ogen; hoewel technologische vooruitgang vaak automatisch wordt gekoppeld aan steeds slimmere mensen, zijn de meesten van ons slechts passieve gebruikers en vormen de bedenkers en ontwerpers van baanbrekende technische snufjes een select elitegroepje. Het aantal mensen dat een complex computerprogramma kan ontwikkelen, een vliegtuig kan besturen of een intellectueel meesterwerk kan produceren is immers maar zeer beperkt. Bovendien borduurt vrijwel elke vorm van technologische progressie direct voort op het werk van voorgangers of zijn nieuwe producten direct afgekeken van voorbeelden uit de natuur. Daarnaast zijn de meeste gadgets die vandaag de dag op de markt komen vooral bedoeld om ons leven gemakkelijker te maken en zo dus juist de denkkracht van onze breinen op een laag pitje te zetten. Met overlevingsnoodzaak, de bevrediging van primaire levensbehoeften of de verheffing van het persoonlijk intellect hebben smartphones, computers, tablets, Playstations en vaatwassers immers niets te doen.
Lichaam
De Amerikaanse wetenschappers erkennen wel dat de debilisering van de moderne mens vrij traag verloopt en in de toekomst vermoedelijk grotendeels door de technologie kan worden opgevangen. Een vergelijkbare ontwikkeling zie je ook op lichamelijk vlak: door een steeds ongezondere leefwijze en leefomgeving en het (dankzij de medische wetenschap) overleven en doorgeven van slechte genen (ook brekebeentjes worden tegenwoordig vaak tachtig of ouder en krijgen kinderen), takelt de lichamelijke gezondheid en robuustheid van de menselijke soort ook steeds verder af. Een ontwikkeling die je bij wilde dieren zelden ziet, omdat in de natuur doorgaans alleen de sterkste individuen deelnemen aan het reproductieproces en niet ten prooi vallen aan roofdieren of de elementen. Ironisch genoeg is het uitvloeisel van prijzenswaardige vormen van onzelfzuchtige humaniteit dus dat de mens op de lange termijn biologisch gezien steeds zwakker wordt.
Lees ook:Westerse mens wordt steeds dommer
Lees ook:Mens verantwoordelijk voor massa-extinctie Pacifische vogels
Lees ook:WNF: overconsumptie vraagt om extra planeten
Lees ook:Neanderthaler vermoedelijk eerder uitgestorven dan gedacht
Lees ook:Samenwerking mens en wolf leidde wellicht tot uitsterven neanderthaler