Gevreesd
Haaien behoren tot de oudste en meest veelzijdige roofdieren van onze planeet. Bij veel mensen staan ze echter doorgaans in een kwaad daglicht. Dankzij films als Jaws hebben de dieren een kwalijke reputatie opgebouwd. Vileine moordenaars, menseneters of onverzadigbare vreetmachines, het zijn zomaar een paar kwalificaties die gebruikt worden om deze geduchte roofvissen te omschrijven. Toch is de monsterlijke haai vooral een waanidee van de menselijke geest. Het overgrote deel van de bijna 400 wetenschappelijk beschreven soorten is niet eens gevaarlijk voor de mens. De soorten die wel de potentie hebben om een mens te verscheuren, maken veel minder slachtoffers dan vaak gedacht wordt. De kans om te bezwijken aan een verkeersongeval, bijensteken of een haperende frisdrankenautomaat (!) is vele malen groter. Haaien zijn vooral uiterst effectieve roofdieren, die zich incidenteel ook wel eens vergrijpen aan mensen. Nadeel voor de haaien is dat dergelijke incidenten breed uitgemeten worden in de sensatiepers en meestal vergezeld gaan van bloederige foto’s die rechtstreeks uit een horrorfilm afkomstig lijken te zijn. De naakte waarheid is dat haaien gewoon perfect toegeruste jagers zijn die moeten doden om te kunnen overleven.
Standaardwerk
Wie zijn kennis over haaien wil vergroten en meer begrip voor de dieren wil kweken, moet het encyclopedisch vormgegeven naslagwerk Haaien van de veelzijdige paleontoloog en bioloog Steve Parker in huis halen. Het is een veelzijdig boek dat onder meer ingaat op de ontstaansgeschiedenis, anatomie, leefwijze en het gedrag van de vele haaiensoorten die onze oceanen bevolken. Fraaie foto’s en heldere soortbeschrijvingen laten de lezer kennismaken met bekende soorten als de beruchte witte haai, de tijgerhaai of de grote hamerhaai, maar ook met curieuze spelingen van de natuur als de bizarre koboldhaai of de aalachtige franjehaai. Haaien bevat echter ook een waarschuwing: als we de wereldzeeën in het huidige tempo leeg blijven vissen en de Aziatische honger naar haaienvinnen niet aan banden wordt gelegd, zullen veel haaiensoorten de komende decennia definitief van de aardbodem verdwijnen. Met alle gevolgen voor de mariene ecosystemen die onze oceanen zo’n rijke aanblik geven van dien. En dat zou getuige al het fraais dat in dit boek aan het oog van de lezer voorbij zwemt doodzonde zijn.
Steve Parker, Haaien (vertaling uit het Engels). Tirion Uitgevers, Baarn 2009. Originele titel: Steve Parker, Sharks. Quintet Publishing Limited, Londen 2008. Prijs 27,95 euro. ISBN: 978 90 5210 777 6
Lees ook:Haaienonderzoek langs de Zeeuwse kust
Lees ook:Student ontdekt nieuwe haaiensoorten
Lees ook:Jaws in de problemen
Lees ook:Haai aangespoeld op Terschelling
Lees ook:(Schijn)zwangere zwartpunthaai stelt Burgers’ Zoo voor raadsel