Herkenning en numerieke intelligentie
Dat olifanten extreem intelligente dieren zijn is al langer bekend. De laatste jaren stapelen de bewijzen die deze zienswijze bevestigen zich op. Veel gedragsbiologen denken dan ook dat de pientere dikhuiden over een intelligentieniveau beschikken dat niet onderdoet voor dat van gesofisticeerde primaten als mensapen. Wetenschappers van de Schotse St.Andrews University en de Universiteit van Sussex zijn in het Keniaanse Amboseli NP zelfs bezig met het toetsen van een zeer gewaagde hypothese: ze vermoeden dat olifanten zelfs bepaalde menselijke talen van elkaar kunnen onderscheiden. “We weten beduidend minder over de cognitieve vermogens van olifanten dan over de verstandelijke vermogens van apen, ook omdat olifanten veel moeilijker te onderzoeken zijn en anatomisch van ons verschillen. Maar dat de reuzen van het landzoogdierenrijk verstandelijk heel wat in hun mars hebben, is wel duidelijk”, zegt dierenpsychologe Karen McComb. Olifanten zijn bijvoorbeeld in staat om met relatief gemak de ‘stemmen’ van minstens honderd individuele soortgenoten te herkennen. “Om een parallel te trekken met de mensenwereld: stel je voor dat je de stemmen van honderd individuen die zich achter een muur bevinden zou moeten herkennen. Het zou een hele klus zijn om ze allemaal correct te identificeren”, stelt McComb. Een studie naar olifanten in een Japanse dierentuin laat bovendien zien dat olifanten kunnen tellen. Ze herkennen het kwantitatieve verschil tussen twee met emmers gevulde objecten. “Dezelfde tests zijn ook met apen en mensenkinderen uitgevoerd. De proeven wezen uit dat apen en kinderen meer moeite hebben met kwantiteitsverschillen naarmate de aantallen toenemen. Kortom, ze hebben veel meer problemen om zes en zeven of negen en tien van elkaar te onderscheiden dan een of twee. Bij olifanten troffen de Japanners dit verschil niet aan. Ze zien het verschil tussen een emmer die gevuld is met vijf stukken fruit en eentje die zes stuks herbergt veel sneller dan apen en mensenkinderen”, vertelt Dick Byrne, een professor in de evolutionaire psychologie.

Taalkunde
Maar het onderzoek naar wilde olifanten in Amboseli heeft nog meer intrigerende informatie opgeleverd. De trekkende olifanten in dit deel van Kenia ontmoeten tijdens hun omzwervingen regelmatig drie bevolkingsgroepen die elk een andere taal spreken: de Masaï, de Kamba en de overwegend Engelssprekende toeristen. De Masaï, die voor hun levensonderhoud grotendeels aangewezen zijn op veeteelt, komen soms in conflict met olifanten omdat zeker paarrijpe mannetjes in een agressieve bui incidenteel wel eens een rund of stamlid doden. En soms laten de Masaï in zo’n geval hun speren spreken. Onderzoeker Graeme Shannon heeft al meegemaakt dat olifanten ongerust en paniekerig reageren op een van zijn assistenten die zich uitdrukte in het Maa, de moerstaal van de Masaï. Toen de desbetreffende assistent overschakelde op Swahili of Engels, kalmeerden de dieren weer. “Het is nog te vroeg om met zekerheid te stellen dat olifanten menselijke talen kunnen herkennen, maar er lijken wel aanwijzingen voor deze theorie te bestaan”, zegt Shannon. Om de proef op de som te nemen, heeft het onderzoeksteam nu enkele luidsprekers in het park geplaatst die afwisselend gesprekken in het Engels, Swahili en Maa verspreiden.

Bron: BBC News