Eergisteren ging op Discovery Channel de documentaire Racing Extinction in première, het nieuwste werkstuk van The Cove-regisseur Louie Psihoyos. De film focust zich vooral op het thema uitsterven en de redenen voor de zesde massa-extinctie in de aardgeschiedenis die volgens veel ecologen inmiddels in gang is gezet. Dat het verdwijnen van soorten net zo’n normaal proces is als de evolutie van nieuwe levensvormen kan elke bioloog je vertellen, maar momenteel verdwijnen soorten duizend keer sneller dan dat ze volgens natuurlijke processen zouden moeten uitsterven.
Wat betreft het benoemen van de oorzaken voor het huidige, wereldwijd spelende verlies aan biodiversiteit heeft Racing Extinction weinig verrassingen in petto voor mensen die de problematiek een beetje volgen: de groei van de menselijke wereldbevolking, gekoppeld aan een verspillende levenswijze die de vernietiging van oerwouden en oceanen en de massale uitstoot van broeikasgassen in de hand werkt, is de grote boosdoener. De werkelijk schokkende boodschap die de film uitdraagt, is dat de vernietiging van de natuur op aarde een thema is dat in de kranten meestal weggemoffeld wordt in een klein berichtje op een obscure middenpagina. Op een minderheid na is de mensheid eigenlijk helemaal niet zo bezig met het grootste probleem van onze tijd, we kiezen er liever voor om onze aandacht te richten op de korte termijn, in het bijzonder de vaak prozaïsche beslommeringen van alledag of kortstondige en plotselinge uitbarstingen van geweld dicht bij huis. De soorten en belangrijke ecosystemen verdwijnen intussen voor onze neus en het lijkt de toonaangevende nieuwsmedia amper te interesseren.
Naast beelden van rokende fabriekspijpen, ecologische woestenijen vol grazend vee en afgestorven koraalriffen, gaan de makers van Racing Extinction ook undercover bij malafide bedrijven die handelen in haaienvinnen en delen van andere bedreigde diersoorten. De nadruk ligt hierbij op China, een plek waar je met de juiste connecties en voldoende cash vrijwel elke bedreigde diersoort (meestal) dood of (soms) levend kunt krijgen. Opmerkelijk genoeg worden de illegale producten niet altijd in schimmige achterkamertjes aangeboden, maar in bijvoorbeeld Hong Kong soms ook gewoon openlijk uitgestald. Om de boodschap van de film te versterken, schuwt Psihoyos het gebruik van confronterende beelden niet. Het contrast tussen een ontspannen zwemmende reuzenmanta en de bloederige jacht van een groep Indonesische dorpelingen op deze gracieuze vissen zal iedere rechtgeaarde dierenliefhebber aangrijpen.
In veel opzichten is Racing Extinction een documentaire die ertoe doet, een film die eindelijk eens ongedeelde aandacht vraagt voor het grootste drama van onze tijd: de genocide op het leven die veroorzaakt wordt door de kortzichtigheid en het egoïsme van de mens. Het is alleen jammer dat de prent op het vlak van intellectuele integriteit soms wat tekortschiet. Psihoyos geeft zelf al toe dat aan het maken van zijn film een behoorlijk grote ecologische voetafdruk is gekoppeld, terwijl zeker het laatste stuk, waarin gigantische projecties van wilde dieren op stedelijke en industriële gebouwen worden losgelaten, ook een beetje ruikt naar sluikreclame voor onder meer Tesla (fabrikant van elektrische auto’s). Desondanks toont Racing Extinction wel haarscherp aan dat we toch echt een andere weg moeten gaan bewandelen als we willen dat de aarde ook in de toekomst een leefbare planeet blijft. Niet iedereen zal er hetzelfde over denken, maar een wereld waarin we om en nabij de helft van alle nu levende diersoorten hebben verloren zou voor mij nauwelijks nog de moeite waard zijn. Alleen al daarom hoef ik niet heel oud te worden, want zelfs als we ons leven enigszins beteren zal rond 2050 vijftien tot twintig procent van de huidige soortenrijkdom verdwenen zijn. De belangrijkste oorzaken zijn de verwachte bevolkingsgroei in Afrika en de economische opmars van een aantal tweede- en derdewereldlanden.
Lees ook:The Cove wint Oscar voor beste documentaire
Lees ook:Film The Cove geweerd in Tokio
Lees ook:Massa-extinctie op aarde al verder gevorderd dan gedacht
Lees ook:Amerikaanse universiteiten: zesde massa-extinctie ligt op de loer en spaart ook mens niet
Lees ook:Een op de tien soorten met uitsterven bedreigd tegen 2100